«Καμπανάκι» για ΕΣΠΑ και ΠΔΕ από τις καθυστερήσεις σε έργα
Ανησυχούν πλέον στην κυβέρνηση από τη σημαντική υστέρηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) η οποία συνδέεται και με την πορεία απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Τα στοιχεία για το δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου δείχνουν υστέρηση του ΠΔΕ κατά σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ, αφού ενώ έπρεπε να εκτελεστούν δαπάνες τρία δισ. ευρώ, αυτές που πραγματοποιήθηκαν δεν ξεπερνούν τα δύο δισ. ευρώ.
Οι καθυστερήσεις στα έργα υποδομών και στην απορρόφηση κοινοτικών πόρων συνδέονται με τους χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας, ενώ στραγγαλίζουν περισσότερο τον κατασκευαστικό κλάδο που μετά το τέλος των μεγάλων οδικών αξόνων βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Παράλληλα αυξάνουν τις τοπικές αντιδράσεις, ειδικά στην περίπτωση μεγάλων έργων, όπως ο άξονας Πάτρα – Πύργος η υπογραφή των συμβάσεων για τον οποίο πάει από εξάμηνο σε εξάμηνο. Ο άξονας Πάτρα – Πύργος είναι ένα από τα λίγα μεγάλα έργα του νέου ΕΣΠΑ, αλλά είναι άγνωστο πότε θα υπογραφούν οι συμβάσεις αν και οι πρώτοι διαγωνισμοί ολοκληρώθηκαν σχεδόν προ ενάμισι έτους!
Ακόμα και ο υπουργός Υποδομών Χρήστος Σπίρτζης παραδέχθηκε το βράδυ της Τρίτης στη Βουλή τις καθυστερήσεις στο έργο, προϋπολογισμού 468.000.000 ευρώ. Όπως είπε «μέσα στο 2017, όπως είχαμε πει, ολοκληρώθηκαν οι διαγωνιστικές διαδικασίες για τον αυτοκινητόδρομο από Πάτρα έως τον Πύργο. Εκεί οφείλουμε να πούμε ότι καθυστερήσαμε. Ολοκληρώνονται οι διαδικασίες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ξεκινάει η υλοποίηση του έργου». Στην πραγματικότητα, όμως, ακόμα δεν έχει προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την 8η εργολαβία του οδικού άξονα που αφορά το τμήμα ανισόπεδος κόμβος (Α/Κ) ΒΙΠΕ Πάτρας - Α/Κ Μιντιλόγλι, προϋπολογισμού 73.000.000 ευρώ.
Με πρωτοβουλία του κ. Σπίρτζη, ο άξονας Πάτρα – Πύργος τεμαχίστηκε σε οκτώ εργολαβίες, στις τέσσερις από τις οποίες έχει μειοδοτήσει η εταιρεία Τοξότης του ομίλου Καλογρίτσα. Ο υπουργός Υποδομών είχε υποστηρίξει αρχικά πως οι συμβάσεις θα υπογράφονταν την περασμένη Ανοιξη και για τα οκτώ τμήματα.
Τελικά ακόμα και σήμερα είναι άγνωστη η ημερομηνία υπογραφής. Mέχρι πριν από λίγες ημέρες δεν είχαν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις με την ομάδα Jaspers (ομάδα Τεχνικών Συμβούλων, από στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων) ώστε να υποβληθεί ο Φάκελος Μεγάλου Εργου (ΦΜΕ) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως απαιτείται για τα σημαντικά έργα και να εγκριθεί η χρηματοδότησή του.
Ενας χρόνος παζάρια
Σημειώνεται πως για την προετοιμασία του ΦΜΕ ενεργοποιήθηκε η Jaspers ώστε να γίνει η σωστή προετοιμασία για την έγκριση του έργου από την ΕΕ, χωρίς προβλήματα. Με τον τρόπο αυτό έχουν ήδη εγκριθεί απρόσκοπτα δεκάδες μεγάλα έργα. Η πρώτη συνάντηση με την ομάδα Jaspers έγινε στις 21.02.2017 και ακόμα δεν έχουν τελειώσει τα παζάρια! Στη συνάντηση αυτή μεταξύ άλλων τέθηκε προβληματισμός σχετικά με την επιλογή της διατομής του αυτοκινητοδρόμου, λαμβάνοντας υπόψη τους προβλεπόμενους κυκλοφοριακούς φόρτους οι οποίοι κρίθηκαν χαμηλοί, μην τεκμηριώνοντας έτσι την επιλεγείσα διατομή.
Οι κοινοτικοί αξιωματούχοι είναι προσεκτικοί καθώς μια έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για τα έργα με συμβάσεις παραχώρησης στην Ευρώπη, που θα κυκλοφορήσει στις αρχές του επόμενου έτους (και έχει διαβάσει το Euro2day.gr) περιέχει μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση: Σε κάποια τμήματα των οδικών αξόνων με συμβάσεις παραχώρησης στην Ελλάδα υπήρξαν φουσκωμένες εκτιμήσεις για την κυκλοφορία προκειμένου να δικαιολογηθεί η κατασκευή δαπανηρών έργων, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα το τμήμα Λεύκτρο – Σπάρτη (κατασκευάστηκε) και το Πάτρα – Τσακώνα που ακυρώθηκε κατά το ήμισυ (προωθείται μόνο το Πάτρα – Πύργος).
Εξαιτίας της επιφυλακτικότητας των κοινοτικών υπήρξαν πολλές συναντήσεις της ομάδας Jaspers με τα υπουργεία Οικονομίας και Υποδομών, και αυτές τις ημέρες επρόκειτο να ολοκληρωθεί η διαδικασία υποβολής του ΦΜΕ επίσημα στην Ε.Ε. Από τις 12 Οκτωβρίου έχει, όμως, ολοκληρωθεί η ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ και αρκετοί θεωρούν πως θα μπορούσαν να έχουν υπογραφεί οι συμβάσεις στα επτά τμήματα που έχουν δημοπρατηθεί και υπάρχουν προσωρινοί ανάδοχοι. Ορισμένοι συνδέουν τις καθυστερήσεις, όχι μόνο με το γεγονός πως καθυστέρησε ο Φάκελος Μεγάλου Εργου, αλλά και με τα προβλήματα ρευστότητας του ομίλου Καλογρίτσα που μειοδότησε στους τέσσερις πρώτους διαγωνισμούς.
Οι άσπονδοι φίλοι του υπουργού Υποδομών υποστηρίζουν πως εκτός από το συγκεκριμένο μεγάλο έργο, καθυστερήσεις καταγράφονται και σε άλλα μέτωπα που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν κεφάλαια και να στηρίξουν την ανάπτυξη. Επισημαίνουν, για παράδειγμα, πως το υπουργείο Υποδομών δεν έχει ετοιμάσει ακόμη τις υπουργικές αποφάσεις που απαιτούνται για την πλήρη εφαρμογή του νέου νόμου περί δημοσίων έργων που ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 2016 και ότι αυτό προκαλεί καθυστερήσεις στην εκκίνηση άλλων έργων π.χ. για τις μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων.
Εξαιτίας των καθυστερήσεων σε μεγάλα έργα, όπως το Πάτρα – Πύργος, και την αντίστοιχη καθυστέρηση σε κρίσιμα μικρότερα έργα όπως οι μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων, «δεν εκτελέστηκαν δαπάνες αρκετών εκατομμυρίων και δεν είχαμε αντίστοιχη απορρόφηση του ΕΣΠΑ εντός του 2017 με ό,τι αυτό συνεπάγεται δημοσιονομικά και ουσιαστικά (θέσεις εργασίας – ανάπτυξη ΑΕΠ κ.λπ.)».
Η κατασκευή του τμήματος Πάτρα-Πύργος σέρνεται από το 2005 όταν και είχε ενταχθεί στην σύμβαση παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού. Το 2008 ξεκίνησαν εργασίες οι οποίες σταμάτησαν το 2011 και δύο χρόνια αργότερα το τμήμα βγήκε από τη σύμβαση της Ολυμπίας Οδού. Το 2014, ο τότε υπουργός Υποδομής Μ. Χρυσοχοϊδης προκήρυξε το έργο με ενιαίο διαγωνισμό αλλά τον πρόλαβαν οι εκλογές. Ο Χρ. Σπίρτζης αποφάσισε τον τεμαχισμό του σε οκτώ εργολαβίες.
Φώτης Κόλλιας
fotisk2@euro2day.gr